80 Yıllık Hatıralarım; İstibdat-Meşrutiyet-Cumhuriyet Devirlerinde

Türkiye'ye modern cerrahiyi fiilen getirme ve belediye teşkilatında devrim niteliğinde değişiklikler yapma gibi pek çok mühim hususta öncülük eden Opr. Dr. Cemil Topuzlu, devr-i kadîmin kapanıp yerini yeni bir döneme bırakışına tanıklık eden önemli şahsiyetlerin başında gelmektedir. Zira o, zamanının en başarılı tabiblerinden olması hasebiyle sık sık Yıldız Sarayı'na çağrılmış, Sultan II. Abdülhamid ve ailesinin özel hekimliğini üstlenmiştir. Koyduğu teşhisler ve uyguladığı tedavilerin başarılı olması neticesinde II. Abdülhamid tarafından çeşitli nişanlarla taltif edilmiştir. Yine Meşrutiyet'ten sonra tahta çıkan Sultan Mehmed Reşad'ın hastalığını iyileştirmesi sebebiyle Paşa unvanını almıştır. Ayrıca II. Meşrutiyet, Balkan Harbi, I. Dünya Savaşı gibi memleketin en kritik dönemlerinde İstanbul şehreminliğinde bulunmuştur. Bu sırada bir yandan başkentliğe veda etmeye hazırlanan bir şehrin şartlarını iyileştirmek için olağanüstü bir gayret göstermiş, diğer yandan bir impartorluğun hazîn çöküşüne şahitlik etmenin derin ızdırabını yaşamıştır. Eserde, Paşa'nın bu dönemlere ait çarpıcı ve bir o kadar da tarihe not düşecek hatıraları yer almaktadır. Kitaptan: Tıp Fakültesi'nde, Türk tababetinde ebedî yüksek izler bırakaran hocamız Cemil Paşa 80 senelik hayatının hatıralarını güzel bir kitap halinde neşretmiştir. Bu kitap şimdiye kadar yazılmış otobiyografilerin hepsinin fevkinde mühim bir eserdir. Cemil Paşa'nın eskiden beri derslerinde, yazılarında alıştığımız selis, akıcı, sıcak üslubu baştan aşağı bu kitapta bulduk. Kitap, bidayetinden sonuna kadar meraklı ve güzel renkli bir film gibi bizi sürükledi, tatlı tatlı okuduk. Çoğunu bildiğimiz bu tarihin yeni baştan bir karii olmaktan zevk duyduk. Bu eser bize pek mesut, verimli geçen bir hayatın şahsî safhalarını değil, memleketin çeşitli cephelerinden ilmî, fennî, idarî tekâmülünü de gözümüzün önünde canlandırmıştır. Dr. Mazhar Osman