Hz. Ali’ye Nispet Edilen Topkapı Mushafı

Dünyanın muhtelif bölgelerinde ve Türkiye'de, İslâm'ın ilk asırlarına ait mushaflar mevcuttur. Bu mushaflardan bazısı Hz. Osman'a bazısı ise Hz. Ali'ye nispet edilmektedir. Ülkemizde yer alan erken dönem el yazmaları arasında Hz. Ali'ye ait kabul edilen mushaflardan birisi de Topkapı Sarayı Müzesi Yeni Yazmalar Kitaplığında bulunan 754 numaralı nüshadır. Bu Mushaf'ın Hz. Ali tarafından yazıldığı düşünülmekte, Topkapı Sarayı Müzesi özelinde hazırlanan katalogda ve Müze envanter defterinde, eserin zahriyye sayfasında bulunan ibareler sebebiyle Hz. Ali'ye nispet edildiği bilgisine yer verilmektedir. Topkapı Mushafı hem Hz. Ali tarafından yazıldığına dair kabul hem de oldukça erken dönemlere ait hususiyetler barındırması sebebiyle bu çalışmaya konu edinilmiştir. Kitap üç bölümden müteşekkildir. İlk bölümde Mushaf'ın kodikolojik, ortografik, paleografik özellikleri ele alınmıştır. Burada elde edilen bilgilerden istifadeyle Mushaf'ın hangi tarihte yazılmış olabileceği ve Hz. Ali'ye nispetinin imkanı araştırılmıştır. İkinci bölümde Hz. Osman ahdinde gerçekleşen istinsah faaliyetinde vücut bulan mushafların yazım özellikleri Topkapı Mushafı ile karşılaştırılmış, kelimelerin imla bakımından mesâhif-i Osmânî'nin hangisine uyum sağladığı ve Mushaf'ın hangi bölgede vücut bulduğu hususu tetkik edilmiştir. Son bölümde ise kadim kaynaklardaki malumattan istifadeyle Mushaf'ın yazımında esas alınan kırâat belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışma neticesinde elde edilen veriler ışığında, Topkapı Mushafı'nın Hz. Osman'ın Irak bölgesine (Basra/Kûfe) gönderdiği nüshalar göz önünde bulundurularak yazıldığı ve imlasında Basra kurrâsına ait okuyuşların dikkate alındığı belirlenmiş, Mushaf'ın ikinci asrın başlarında vücuda geldiği, dolayısıyla Hz. Ali'ye nispetinin söz konusu olamayacağı