Kâbe ve İnsan; Tuhfe-i Atâiyye

Tuhfe-i Atâiyye, İsmâil Hakkı Bursevînin tasavvufla ilgili önemli bir eseridir. Konuları itibariyle tasavvufun düşünce boyutu ön plandadır. Eser genel olarak başta Kâbe olmak üzere kutsal mekânları ve tasavvuftaki kutub, insan-ı kâmil, halîfe gibi üstün insan konularını anlatır. Bursevî, bu eseri 1132de Şam dönüşü Üsküdarda yazmıştır. Bu tuhfeyi Tekirdağda Rodoscuk denilen yerde, kendisine intisab eden Hacı Muhammed Atâîye armağan etmiştir. Bursevî, bu esere gelinceye kadar esmâ-i hüsnâ (99) adedince eser yazdığını; ancak her zamanın tâliplisinin farklı olmasından dolayı ve marifet cevherine rağbete göre marifeti ortaya çıkarmanın da değişeceğini söyler. İşte Atâî de, hâlis bir niyetle marifete istekli olduğu için bu tuhfeyi hak etmiştir. Bursevî, eserinde hikmetli sözleri ve çeşitli manâların açıklamasını yaptığını, dolayısıyla müntesiblerinin dini muhâfaza için iyi okumaları gerektiğini söyler. Ayrıca insan ve cin şeytanlarına karşı da bir korunma olduğunu ve bu hakîkatlere vâkıf olan birçok kişinin kurtuluşuna vesîle olacağını bildirir.